Nelly [Leonie] Sachs 1891-1970

Nelly [Leonie] Sachs 10 Aralık 1891'de, Berlin'de, zengin bir Yahudi ailenin tek çocuğu olarak doğdu. Müzik ve dans eğitimi gördü, genç yaşlarından başlayarak şiir yazdı.

Babası 1930'da kanserdan öldü. 1933'den sonra başlayan Nazi baskıları ve kovuşturmaları üzerine Mayıs 1940'da annesiyle birlikte İsveç'e —ucu ucuna; toplama kampına götürülme emri çıkmışken, son anda— kaçtı; geride bırakmak zorunda kaldığı sevgilisi toplama kampında öldürüldü. Annesi 1950'de öldü. Sürgünde ekonomik sıkıntı içinde yaşadı—İsveç vatandaşlığı ancak 1953'de verildi.

Şiirlerini II. Dünya Savaşı'ndan sonra —zorlukla; başlangıçta Doğu Almanya'da— yayımlamağa başladı. Şiirleri Paul Celan'ın dikkatini çekti; mektuplaştılar ve yakın dost oldular. 1950'lerden sonra Batı Almanya'da da tanınmağa başladı. 1960'da kadın şairlere verilen Meersburg-Droste Ödülü'nü almak için gittiği Almanya'dan dönüşte, öteden beri varolan ruhsal sıkıntıları ('akut depressiv paranoya') çöküntüye dönüştü; toplam üç yıl psikiyatrik tedavi gördü.

75. yaşgününde, 10 Aralık 1966'da (Samuel Josef Agnon ile paylaştığı) Nobel Edebiyat Ödülü'nü aldı. Törendeki konuşmasında okuduğu; o vesileyle yazdığı bir şiir, şöyle sona eriyordu:-

An Stelle von Heimat

halte ich die Verwandlungen der Welt—

Yurt yerine

aldığım, başkalaşımları bu dünyanın—

Ödülün para karşılığını yoksullara yardım kuruluşlarına dağıttı. Bundan sonra kamuoyundan uzak durdu; sıkıntıları da sürdü. 1970'de, psikiyatri kliniğinde yatarken ortaya çıkan kanser sonucu, 12 Mayıs'ta öldü. (Paul Celan da birkaç gün sonra intihar edecekti.)

Kitapları

—In den Wohnungen des Todes 1947

(Ölümün Evlerinde)

—Sternverdunkelung 1949

(Yıldız Kararması)

—Und niemand weiß weiter 1957

(Ve kimse bilmiyordu artık nereye gidilebilir)

—Flucht und Verwandlung 1959

(Kaçış ve Başkalaşım)

—Fahrt ins Staublose/Die Gedichte (Bd.1) 1961

(Tozsuzluğa Yolculuk/ Şiirleri (1. cilt))

—Noch feiert Tod das Leben 1961

(Hâlâ Kutluluyor Ölüm Yaşamı)

—Zeichen im Sand/Die szenischen Dichtungen 1962

(Kumda İzler/Sahnelenen Şiirler [Nazım Oyunlar])

—Glühende Rätsel 1963

(Parıldayan Gizemler (Seçme Şiirler))

—Die Suchende 1966

(Arayan [kadın])

Ölümünden sonra:-

—Gedichte 1977

(Şiirler)

—Suche nach Lebenden/Die Gedichte Bd.2 1979

(Yaşayanları Arayış/ Şiirleri 2. cilt)

—Frühe Gedichte und Prosa 1983

(Erken Dönem Şiirleri ve Düzyazıları)

Ç.N.[1] Çeviren Oruc Aruoba